دکتر جاویدنیا

جاویدنیا: دستور جدیدی برای  پالایش فضای مجازی صادر نکردم.

فقط حسب وظیفه شرعی و در چارچوب وظایف قانونی دستورات صادره قبلی مراجع قانونی که سالها اجرا نشده بود را برای ساماندهی فضای مجازی ابلاغ کردم

متن دستورات ابلاغ شده به شرح ذیل است:

مستندات حقوقی مربوط به پالایش اینستاگرام

1) فعالیت شبکه اجتماعی اینستاگرام با سرمایه گذاری خارجی و بدون رعایت قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران اقدام بر خلاف تبصره 2 بند 1-1 از ماده 2 مصوبه شورایعالی فضای مجازی تحت عنوان «سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» (مصوب جلسات شماره۳۶ مورخ 11/10/1395، شماره۳۷ مورخ 9/11/۱۳۹۵، شماره ۳۸ مورخ 7/12/1395، شماره ۳۹ مورخ 26/1/1396 و شماره ۴۰ مورخ 13/3/1396 شورای عالی فضای مجازی)

2)دستور قضایی صادره از شعبه 14 دادسرای عمومی و انقلاب شیراز به شماره 06/9302-12/2/1393 مبنی بر پالایش اینستاگرام که دادستان محترم کل کشور در تاریخ 22/2/1393 دستور اجرای آن را صادر و طی مکاتبه شماره 171/118/2/9318/140-28/2/1393 معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور جهت اجرا ابلاغ شده است و طی نامه های شماره 140/1396/11109/9000 – 24/5/1396 معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور و 140/1396/17624/9000 – 11/8/1396 دادستان کل کشور نیز بر اعتبار آن و ضرورت اجرای آن تأکید شده است.

3) دستور قضایی صادره از سرپرستی دادسرای عمومی و انقلاب مشهد مقدس به شماره 4261/ن7 – 1/12/1397 مبنی بر پالایش اینستاگرام به گونه ای که با هیچ فیلترشکنی قابل بهره برداری نباشد.

مستندات حقوقی مربوط به پالایش گوگل پلی

- بند دوم مصوبه شصت و ششمین جلسه حضوری کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مورخ 3/7/1392 که اجرای آن بیش از 7 بار و آخرین بار طی نامه شماره 171/5/2/9618/140 – 19/1/1396 پیگیری شده است.

مستندات حقوقی مربوط به پالایش VPN های غیرقانونی و فیلترشکنها

1) مقررات و ضوابط شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای (مصوب جلسات ۴۸۲، ۴۸۳، ۴۸۴، ۴۸۵، ۴۸۶ و ۴۸۸ مورخ ۹/ ۵/۱۳۸۰، ۲۳/ ۵/ ۱۳۸۰، ۶/ ۶/ ۱۳۸۰، ۳/ ۷/ ۱۳۸۰، ۱۷/ ۷/ ۱۳۸۰، ۱۵/۸/ ۱۳۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی):

الف- آیین‏نامه نحوه اخذ مجوز و ضوابط فنى نقطه تماس بین‏المللى

۶- کلیه ایجاد کنندگان نقطه تماس بین‏المللى (از جمله شرکت مخابرات ایران)موظف مى‏باشند تا امکانات فنى لازم در حفاظت و کنترل متمرکز از شبکه‏هاى مزبور، به شرح ذیل را فراهم آورند:...

د - امکان جلوگیرى از برقرارى ارتباطات غیرمتعارف، نظیر ارتباطات غیرمتقارن و ارتباطات غیرمستقیم در موارد غیرمجاز (پیشکار - Proxy Server)

ب- آیین‏نامه واحدهاى ارائه کننده خدمات اطلاع رسانى و اینترنت رسا(ISP)

۵-۳- شرکت رسا (ISP) داراى مسؤولیت قانونى بوده و نسبت به کلیه ضوابط و تعهدات زیر پاسخگو مى‏باشد:

۵-۳-۸- بکارگیرى هرگونه رمز براى تبادل اطلاعات مستلزم کسب موافقت مراجع مربوط و ثبت مشخصات، الگوریتم و کلید رمز مربوط و همچنین مشخصات متقاضى در دبیرخانه شوراى عالى اطلاع رسانى (یا مرجعى که معرفى مى‏نماید) مى‏باشد و در غیر این صورت ممنوع مى‏باشد.

2) مصوبات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (مصوبات جلسات 40 تا 43 (سال 1391) و مصوبات جلسات 106 تا 117 به شماره 140/1399/9281/9000- 6/3/1399 ) مبنی بر تدوین ضوابط ارائه VPN مجاز و ممنوعیت ارائه هرگونه VPN غیرمجاز.

3) بند الف ماده 743 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی (ماده 15 قانون جرایم رایانه ای):

ماده743(ماده15)ـ هرکس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد:

الف) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا بیست میلیون (20.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

ملاحظه: اجازه فعالیت به VPNهای غیرقانونی از ناحیه ارائه دهندگان خدمات دسترسی به معنای تسهیل دسترسی به محتوای مستهجن است. ممکن است ایراد شود که همه VPNها برای دستری به محتویات مستهجن استفاده نمی شوند و علم ارائه دهندگان خدمات دسترسی به این امر مخدوش است. اما با استدلالهای زیر این ایراد مرتفع است:

اولا: بخش قابل توجهی از استفاده از VPN در کشور ما متأسفانه برای دسترسی به این محتواها استفاده می‌شود.

ثانیا: بر فرض عدم پذیرش چنین استدلالی، با عنایت به اینکه ارائه دهندگان VPN به هیچ وجه سایتهای مستهجن را مسدود نمی کنند بنابراین قصد تسهیل و ترغیب در آنها وجود دارد و این قصد برای ارائه دهنده خدمات دسترسی هم مفروض خواهد بود. مگر اینکه ارائه خدمات به آنها را مشروط به فیلترینگ سایتهای مستهجن نمایند که در ما نحن فیه چنین نیست.

4) ماده 749 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی (ماده 21 قانون جرایم رایانه ای) ناظر به بند الف ماده 1 آیین‌نامه جمع‌آوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی:

ماده749 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی (ماده21)ـ ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی موظفند طبق ضوابط فنی و فهرست مقرر از سوی کارگروه (کمیته) تعیین مصادیق موضوع ماده ذیل محتوای مجرمانه که در چهارچوب قانون تنظیم شده است اعم از محتوای ناشی از جرائم رایانه‌ای و محتوایی که برای ارتکاب جرائم رایانه‌ای به کار می‌رود را پالایش (فیلتر) کنند. در صورتی که عمداً از پالایش (فیلتر) محتوای مجرمانه خودداری کنند، منحل خواهند شد و چنانچه از روی بی‌احتیاطی و بی مبالاتی زمینة دسترسی به محتوای غیر قانونی را فراهم آورند، در مرتبة نخسـت به جزای نقـدی از بیسـت میلیـون (20.000.000) ریـال تا یکصـد میلیـون (100.000.000) ریال و در مرتبة دوم به جزای نقدی از یکصد میلیون (100.000.000) ریال تا یک میلیارد (1.000.000.000) ریال و در مرتبة سوم به یک تا سه سال تعطیلی موقت محکوم خواهند شد.

ماده1 آیین‌نامه جمع‌آوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی ـ واژه‌ها و اصطلاحات بکار برده شده در این آیین‌نامه در معانی زیر بکار می‌رود:

الف ـ ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی: اشخاصی هستند که امکان ارتباط کاربران را با شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و ارتباطی داخلی یا بین‌المللی یا هر شبکه مستقل دیگر فراهم می‌آورند از قبیل تأمین‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، عرضه‌کنندگان خدمات دسترسی به شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی.

ملاحظه: طبق تعریف قانونی موجود، ارائه دهندگان خدمات دسترسی مکلفند طبق فهرست مقرر از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نسبت به فیلترینگ اقدام نمایند. عدم برخورد با VPNهای غیرمجاز به معنای ترک عمدی این وظیفه به صورت عمدی است که طبق این ماده منجر به محکومیت شرکت به انحلال خواهد شد.

5) مواد 667، 669 و 670 قانون آیین دادرسی کیفری:

ماده667ـ ارائه دهندگان خدمات دسترسی موظفند داده‌های ترافیک را حداقل تا شش‌ماه پس از ایجاد حفظ نمایند و اطلاعات کاربران را حداقل تا شش‌ماه پس از خاتمه اشتراک نگهداری کنند.

ماده669ـ هرگاه حفظ داده‌های رایانه‌ای ذخیره‌شده برای تحقیق یا دادرسی لازم باشد، مقام‌قضائی می‌تواند دستور حفاظت از آنها را برای اشخاصی که به نحوی تحت تصرف یا کنترل دارند صادر کند. در شرایط فوری، نظیر خطر آسیب دیدن یا تغییر یا از بین رفتن داده‌ها، ضابطان قضائی می‌توانند دستور حفاظت را صادر کنند و مراتب را حداکثر تا بیست و چهار ساعت به اطلاع مقام قضائی برسانند. چنانچه هر یک از کارکنان دولت یا ضابطان قضائی یا سایر اشخاص از اجرای این دستور خودداری یا داده‌های حفاظت شده را افشاء کنند یا اشخاصی که داده‌های مزبور به آنها مربوط می‌شود را از مفاد دستور صادره آگاه کنند، ضابطان قضائی و کارکنان دولت به مجازات امتناع از دستور مقام قضائی و سایر اشخاص به حبس از نود و یک روز تا شش‌ماه یا جزای نقدی از پنج تا ده میلیون ریال یا هردو مجازات محکوم می‌شوند.

ماده670ـ مقام قضائی می‌تواند دستور ارائه داده‌های حفاظت شده مذکور در مواد (667)، (668) و (669) این قانون را به اشخاص یاد شده بدهد تا در اختیار ضابطان قرار گیرد. خودداری از اجرای این دستور و همچنین عدم نگهداری وعدم مواظبت از این داده‌ها موجب مجازات مقرر در ماده (669) این قانون می‌شود.

ملاحظه: طبق مواد فوق ارائه دهندگان خدمات دسترسی مکلفند علاوه بر اینکه طبق فهرست مقرر از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نسبت به فیلترینگ اقدام نمایند، مکلفند اطلاعات کاربران و داده ترافیک مربوط به آنها را تا شش ماه نگهداری کنند و با دستور مقام قضایی نسبت به ارائه آنها اقدام نمایند که در خصوص کاربرانی که با استفاده از خدمات آنها از VPN غیرقانونی استفاده کنند، عملا چنین تکلیفی را نمی توانند رعایت کنند، لذا از این حیث مرتکب جرم می شوند و وفق ماده 669 حسب مورد مجازات خواهند شد.

6) دستورات قضایی صادره فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام:

بر اساس دستور قضایی صادره فیلترینگ تلگرام به شماره 2ب/950391 – 10/2/1397 صادره از شعبه 2 بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه تهران و دستور قضایی فیلترینگ اینستاگرام به شماره 4261/ن7- 1/12/1397 صادره از دادسرای جرایم رایانه‌ای مشهد مقدس که کماکان دارای اعتبار هستند، ارائه دهندگان خدمات دسترسی مکلفند به گونه ای این نرم افزارها را فیلتر کنند که هر گونه دسترسی به آنها با استفاده از فیلترشکنها و VPNها ممکن نباشد. لذا هر گونه ارائه خدمات به VPNهای غیرقانونی از ناحیه ارائه دهندگان خدمات دسترسی ممنوع و غیرقانونی است.

7) بندهای 6 و 15 مصوبه 10/9/1398 جلسه 649 شورای امنیت کشور موضوع ابلاغیه 43464-11/9/1398 دبیر آن شورا مبنی بر ضرورت مسدودسازی فیلترشکنها و VPNها در ایام فتنه بنزینی.

8) «دستورالعمل اجرایی مدیریت و کنترل فضای مجازی در عرصه انتخابات» مصوب ششصد و پنجاهمین جلسه شورای امنیت کشور مورخ 26/9/1398 موضوع ابلاغیه 54217-2/11/1398 وزارت کشور مبنی بر مبنی بر ضرورت مسدودسازی فیلترشکنها و VPNها در ایام انتخابات سال 1398 مجلس شورای اسلامی که به موجب نامه شماره 140/1398/47458/9000 – 12/11/1398 معاونت سیاسی امنیتی دادستانی کل کشور به دادستانهای مرکز استان سراسر کشور ابلاغ شده است.